Intercyza czy wspólnota majątkowa? Majątek wspólny i osobisty małżonków

Suknia i garnitur kupione. Wizyta u fryzjera i  kosmetyczki zarezerwowana. Zaproszenia już dawno wysłane, goście potwierdzeni. Wydawać by się mogło, że wszystko zostało dopięte na ostatni guzik, ale czy aby na pewno? W tej przedślubnej gorączce zapomnieliście porozmawiać o jednej z najważniejszych kwestii – waszej przyszłości majątkowej – wspólnej bądź osobnej.

Intercyza – co to jest?

Intercyza to umowa małżeńska, na mocy której strony mogą rozszerzyć, ograniczyć bądź wyłączyć majątkową wspólność ustawową, powstającą z mocy prawa w chwili zawierania związku małżeńskiego. Istnieją cztery rodzaje umów majątkowych małżeńskich:

• Umowa majątkowa małżeńska wyłączająca wspólność majątkową – każdy z małżonków posiada określoną część majątku, najczęściej taką, jaką wniósł do posagu małżeńskiego.
• Umowa majątkowa małżeńska rozszerzająca wspólność majątkową – małżonkowie ograniczają swoją rozdzielność majątkową do posiadania określonej części majątku.
• Umowa majątkowa małżeńska ograniczająca wspólność majątkową – małżonkowie włączają swoją rozdzielność majątkową do posiadania określonej części majątku.
• Umowa majątkowa małżeńska wprowadzająca rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków – w przypadku rozwodu strona, która zarabiała mniej może domagać się wyrównania majątków.

Umowa zawarta przed ślubem gwarantuje zachowanie majątku nabytego przed małżeństwem i w trakcie jego trwania. A co jeśli na pomysł uregulowania kwestii majątkowych wpadliście dopiero po ślubie? Spokojnie, intercyzę możecie zawrzeć i wtedy, z tą różnicą, że zachowacie tylko część przypadającą każdemu z was w wyniku podziału majątku wspólnego oraz majątek nabyty przed ślubem. A co z długami? Czy intercyza przed nimi chroni? Oczywiście, o ile są to długi powstałe już po podpisaniu umowy o rozdzielności oraz te sprzed zawarcia małżeństwa. Należy pamiętać, że jeśli małżonek prowadzi własną firmę, to każdemu nowemu klientowi, z którym podpisuje umowę, powinien przedstawić akt zawarcia intercyzy. Jest to szczególnie ważne, gdyż bez tego druga osoba nie jest chroniona przed ewentualną egzekucją komorniczą.  

Rozdzielność majątkowa – koszt

Jak każda umowa prawna, intercyza musi zostać spisana i podpisana u notariusza. Pamiętaj, że zawsze masz wybór. Możesz ją zmienić albo rozwiązać w każdej chwili. Koszt rozdzielności majątkowej zależy od momentu jej podpisania. Kwotę intercyzy zawieranej przed ślubem reguluje taksa notarialna, która w tym przypadku wynosi 400 złotych plus 23% podatek VAT. Jeśli chcemy zawrzeć rozdzielność majątkową już po ślubie musimy liczyć się z wyższymi stawkami. Związane jest to z tym, iż opłata notarialna dla takiej umowy nie jest już stała, ale zależy od łącznej wartości majątku, którego ma dotyczyć intercyza. Ceny wahają się od 100 złotych do prawie 10 tysięcy złotych.

Wspólność majątkowa

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).  Reguluje to § 2 art. 32, który informuje, że do majątku wspólnego należą w szczególności:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W opozycji do majątku wspólnego stoi majątek osobisty. Obejmuje on przedmioty nieobjęte wspólnością ustawową. Oznacza to, że przedmioty majątku osobistego nie wchodzą we wspólną pulę majątkową. Art. 33 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego mówi, że do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

• przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
• prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
• przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
• prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
• przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Przed decyzją o intercyzie powinno się przede wszystkim rozważyć wszystkie za i przeciw. Z jednej strony mamy zabezpieczenie przed późniejszymi długami oraz większą niezależność finansową, z drugiej odpada nam np. możliwość wspólnego rozliczania z urzędem skarbowym. Czy warto więc bawić się w rozdzielność majątkową? To już zależy od indywidualnego podejścia każdej ze stron. Jedne osoby na pomysł intercyzy zareagują entuzjastycznie, dla innych będzie to oznaką braku zaufania i zakładania najgorszego jeszcze przed ślubem.