Do zniesienia współwłasności dochodzi, gdy nie chcemy dłużej dzielić majątku z drugą osobą. Procedurę można przeprowadzić na kilka sposobów. Sprawdź, który będzie najlepszy dla Ciebie.
W sytuacji, w której jakaś rzecz – np. nieruchomość – ma kilku właścicieli, nie jest niczym zaskakującym, podobnie zresztą jak procedura zniesienia współwłasności. Zwykle uruchamiają ją rozwodnicy czy zwaśnione rodziny. W przypadku dzielenia wspólnego majątku małżonków procedura zniesienia współwłasności, pomimo pewnych odrębności, co do zasady postępuje na bardzo podobnych warunkach, jak w pozostałych przypadkach.
Poznaj wartość swojego mieszkania w 60 sekund!
Jakie są koszty oraz ile trwa zniesienie współwłasności nieruchomości?
Najszybciej, ale niestety nie najtaniej, własność można znieść bezpośrednio przed notariuszem. Koszty notarialne zniesienia współwłasności różnią się w zależności od wartości rzeczy, którą dzielimy. Mogą wahać się między 100 a nawet 10 000 zł!
W celu obniżenia kosztów można wybrać drogę sądową. Wiąże się to z obowiązkiem złożenia stosownego wniosku, o czym więcej przeczytasz w dalszej części artykułu, jak i koniecznością oczekiwania na wyznaczenie terminu postępowania — zwykle trwa to 2-3 miesiące. Gdy współwłaściciele są zgodni, co do warunków zniesienia współwłasności, sprawę można zamknąć w trakcie jednej rozprawy.
Sposoby na zniesienie współwłasności
Współwłasność można znieść na trzy sposoby:
- Podzielić nieruchomości fizycznie pomiędzy właścicieli
- Przekazać nieruchomości w ręce jednej osoby
- Sprzedać w toku licytacji, a pieniądze podzielić pomiędzy współwłaścicieli
Na czym polegają poszczególne sposoby zniesienia współwłasności?
Podział fizyczny nieruchomości
Podział fizyczny nieruchomości polega na wydzieleniu samodzielnych lokali mieszkalnych dla poszczególnych właścicieli budynku. Nie zawsze można to jednak przeprowadzić — np. wtedy, gdy podział okazuje się sprzeczny z przepisami lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości, albo gdy pociąga za sobą istotną zmianę lub znaczne zmniejszenie wartości nieruchomości.
Przyznanie nieruchomości jednemu właścicielowi
Zniesienie współwłasności nieruchomości na rzecz jednego właściciela zobowiązuje go do spłaty pozostałych współwłaścicieli i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (tzw. PCC) w wysokości 2 proc. wartości rynkowej udziału w rzeczy nabytej ponad udział we współwłasności.
Daniny można uniknąć pod warunkiem, że współwłaściciele nie będą chcieli zapłaty za swoją część, wówczas dochodzi do tzw. nieodpłatnego przekazania własności. Sprawę można załatwić bezpośrednio przed notariuszem lub przed sądem. W obu przypadkach wartość nieruchomości odpowiednio szacuje: grupa współwłaścicieli na własną rękę lub biegły sądowy.
Co ważne, koszty rozprawy przed sądem ponoszą współwłaściciele nieruchomości. Gdy nie ma pomiędzy nimi zgody co do tego, kto przejmuje mieszkanie/dom i spłaca pozostałych, ostatecznie zdecyduje o tym sąd posiłkujący się wieloma informacjami pozyskanymi w trakcie rozprawy, jak np. stopień związania z daną nieruchomością, wartość nakładów inwestycyjnych, sytuacja rodzinna i majątkowa (czy istnieje możliwość spłaty pozostałych współwłaścicieli), posiadanie innych nieruchomości.
Sprzedaż nieruchomości w toku licytacji
Najmniej korzystnym sposobem zniesienia współwłasności pod względem finansowym jest zarządzenie sprzedaży nieruchomości w toku licytacji. Nie dość, że właściciele nieruchomości ponoszą koszty sądowe, to dodatkowo komornik pomniejsza kwotę, za którą udaje się zlicytować nieruchomość, o swoje wynagrodzenie i koszty przeprowadzenia egzekucji. Z tego powodu zaleca się polubowne rozwiązania.
Wniosek o zniesienie współwłasności
Do zniesienia współwłasności nieruchomości wśród zgodnych współwłaścicieli dochodzi na drodze umowy, co do której mają zastosowanie przepisy ogólne Kodeksu cywilnego. Konieczne jest sporządzenie stosownego wniosku.
Zrobić to może każdy ze współwłaścicieli danej rzeczy, a także spadkobiercy zmarłego współwłaściciela, przy czym trzeba wskazać wszystkich uczestników postępowania zniesienia współwłasności. Ponadto we wniosku należy określić rzecz, której współwłasność ma być zniesiona, można wskazać również jeden z trzech sposobów podziału opisanych powyżej. W przypadku nieruchomości trzeba dołączyć takie dokumenty, jak m.in. tytuł prawny do nieruchomości, aktualny odpis księgi wieczystej, wypis z rejestru gruntów.
Zniesienie współwłasności: wzór wniosku
We wniosku o zniesienie współwłasności powinny zawrzeć się konkretne informacje. Prześledźmy wspólnie, jak powinien wyglądać przygotowany przez nas dokument.
We wniosku należy ująć:
- Datę
- Właściwy ze względu na miejsce przedmiotu sąd rejonowy, do którego kierowany jest wniosek
- Imię, nazwisko, adres zamieszkania i PESEL wnioskodawcy
- Dane personalne uczestników wniosku i ich adresy zamieszkania
- Wartość przedmiotu sprawy
Niezbędne dla poprawnego sformułowania wniosku jest ustalenie, o co wnosimy. W żądaniu o zniesienie współwłasności należy dokładnie opisać nieruchomość i sposób podziału, jaki chcemy osiągnąć.
Na końcowym etapie sporządzania wniosku czeka nas przygotowanie odpowiedniego uzasadnienia. Będzie się ono oczywiście różnić, w zależności od indywidualnej historii osób wnoszących o zniesienie współwłasności, jak i indywidualnej historii danej nieruchomości.
Nie zapominajmy, że do wniosku muszą zostać dołączone m.in. 3 podstawowe załączniki: odpis z księgi wieczystej, odpis wniosku i załącznika oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej.
Zniesienie współwłasności a koszty
Zniesienie współwłasności kosztuje, o czym wspominaliśmy już w tym artykule. Opłata za złożenie wniosku jest stała i zależna od wartości rzeczy będącej przedmiotem postępowania zniesienia współwłasności. Z kolei wysokość opłaty sądowej zależy od tego, czy współwłaściciele zgłaszają zgodny projekt, czy nie. Koszty odpowiednio w obu przypadkach odpowiednio wynoszą: 300 (zgodny projekt) i 1000 złotych (niezgodny projekt).
W przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości trzeba zaktualizować dane w księdze wieczystej własności. Jak wynika z art. 42 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych: „Od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach”.
