Darowizna nieruchomości – co to jest, akt notarialny, koszty

Porady przez Marianna Kostecka

Darowizna mieszkania może być powodem do radości, zwłaszcza gdy dotyczy to członków najbliższej rodziny. Z jakimi kosztami wiąże się zawarcie umowy darowizny i jakich formalności należy dopełnić? To wszystko w naszym artykule.

Poznaj wartość swojego mieszkania w 60 sekund!

Co to jest darowizna nieruchomości?

Darowizna nieruchomości polega na obdarowaniu kogoś majątkiem, co wiąże się z przeniesieniem praw własności nieruchomości i wymaga zawarcia aktu notarialnego. Jeśli przekazanie darowizny ma miejsce w najbliższej rodzinie – jest to np. darowizna mieszkania od rodziców dla dziecka – to jest ono zwolnione z podatku. Jeśli do przekazania dochodzi w dalszej linii, wówczas należy zapłacić podatek od darowizny mieszkania.

Umowa darowizny a akt darowizny mieszkania

Zasady zawierania umów darowizny reguluje Kodeks Cywilny. Najczęściej przedmiotem darowizny jest samochód, pieniądze lub mieszkanie. Uwaga! Darowizna mieszkania zawsze wymaga formy aktu notarialnego.

Darowizna a testament

Trzeba też pamiętać, że darowizna różni się od testamentu, który jest rozrządzeniem (tzw. rozrządzenie testamentowe) wyłącznie na wypadek śmierci. Rozrządzenia testamentowe to ogół zapisów, w których spadkodawca decyduje o tym, co stanie się z jego majątkiem na wypadek śmierci. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym majątek może być rozrządzony na wypadek śmierci wyłącznie poprzez testament. Rozrządzenie testamentowe działa po śmierci danej osoby, która zachowuje własność swego majątku do końca życia.

Ile wynosi podatek od darowizny?

Gdy mowa o darowiźnie, nie należy zapominać o zobowiązaniach wobec Urzędu Skarbowego. Wszelkie darowizny objęte są obowiązkiem podatkowym. W przypadku aktu notarialnego zgłoszenia dokonuje notariusz.

Zapytacie, ile wynosi kwota wolna od podatku? To zależy od tego, w jakiej grupie podatkowej znajduje się obdarowywany. Od października 2022 roku obowiązuje nowe kwoty wolne od podatku. Dobra wiadomość jest taka, że nowe kwoty wolne są wyższe, co w praktyce oznacza możliwość uzyskania wyższej darowizny bez konieczności płacenia podatku! O ile wzrosły kwoty wolne?

Z 9 637 zł dla grupy podatkowej I wzrosły do 10 434 zł,
Z 7 276 zł dla grupy podatkowej II wzrosły do 7 878 zł,
Z 4 902 zł dla grupy podatkowej III wzrosły do 5 308 zł.

W ramach I grupy podatkowej wyróżnia się tzw. grupę 0. Zalicza się do niej małżonków, zstępnych (syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępnych (matka, ojciec, dziadkowie), pasierbów, rodzeństwo, ojczyma i macochę. W zerowej grupie darowizna (w której nie znaleźli się teściowie, synowa oraz zięć należący do grupy I) nieruchomości podlegają zupełnemu zwolnieniu z podatku od darowizny i spadku. Grupa II obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków oraz małżonków innych zstępnych. W grupie III znajdują się pozostaje osoby.

Pamiętajmy, że aby utrzymać zwolnienie od podatku, nie możemy sprzedać darowanej nieruchomości przed upływem 5 lat od daty darowizny. Od tego jednak też występują wyjątki, np. jeśli cały dochód z tego tytułu zostanie w ciągu 2 lat całkowicie przekazany na zakup nowej nieruchomości.

Jakie jeszcze koszty przeniesienia działki, lokalu czy mieszkania należy uwzględnić?

Darowizna lokalu mieszkalnego: ile kosztuje akt notarialny i jakie są koszty?

Opłata notarialna od darowizny

Należy uwzględnić opłatę notarialną od darowizny, która zależy od wartości mieszkania, a reguluje to rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawektaksy notarialnej. Maksymalne stawki taksy notarialnej, zależne od wartości danego przedmiotu, znajdziesz w naszym artykule: „W czym może pomóc Ci notariusz?„.

Wzór darowizny – w formie aktu notarialnego

Już wiemy, że darowizna nieruchomości bez notariusza nie jest możliwa. Co wobec tego powinno być zapisane w dokumencie? W akcie darowizny mieszkania powinny być zawarte precyzyjne informacje o tym, kto jest darczyńcą, a kto obdarowanym i jaki jest przedmiot darowizny.

Druk aktu darowizny można znaleźć w internecie, a kluczowe elementy umowy darowizny to:

miejsce i data sporządzenia umowy,
oznaczenie stron (imię i nazwisko oraz adres darczyńcy i obdarowanego oraz numery seryjne dowodów tożsamości),
oznaczenie przedmiotu darowizny oraz oświadczenie darczyńcy, że przedmiot jest jego własnością i nie jest przedmiotem zastawu, zabezpieczenia etc.,
oświadczenie o darowiźnie i przyjęciu darowizny – darczyńca oświadcza, że przekazuje darowiznę, natomiast obdarowany, że ją przyjmuje,
określenie daty wykonania darowizny, jeśli nie została przekazana jednocześnie z podpisaniem umowy,
określenie strony, która ponosi koszty zawarcia umowy,
standardowe postanowienia końcowe – ilość sporządzonych egzemplarzy, regulacja umowy przepisami kodeksu cywilnego,
podpisy stron.

Darowizna mieszkania: ile kosztuje akt notarialny i jakie są koszty?

Czy mogę zrzec się darowizny?

Zdarzają się również sytuacje, gdy relacje w kręgu najbliższej rodziny pogarszają się. Co wówczas z darowizną? Można zrzec się darowizny, ale trzeba to zrobić na piśmie dla celów dowodowych.

Co ważne, Kodeks cywilny przewiduje tylko możliwość odwołania darowizny przez samego darczyńcę. Wyjątkową sytuacją, w której to obdarowany może zwrócić darowiznę, jest sytuacja przewidziana w art. 895 § 2 Kodeksu cywilnego. Mowa o sytuacji, w której darczyńca nałożył na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania i żąda wypełnienia polecenia. Wtedy to obdarowany może zwolnić się od wykonana polecenia, co równoznaczne jest ze zwrotem darowizny.